De 3 allesbepalende aspecten van Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag

Niet de #MeToo beweging van een paar jaar geleden maar het seksueel grensoverschrijdend gedrag bij The Voice lijkt het startschot voor vrouwen in Nederland om naar buiten te komen met wat hen is overkomen.

We zien dat het niet meer uitmaakt in welke tak van sport je werkt. Seksueel grensoverschrijdend gedrag vindt overal plaats.

De onthullingen zullen nog wel een tijdje doorgaan. Ik denk dat we er nog lang niet zijn.

Wat we ook zien is dat er langzamerhand een verschuiving op de Nederlandse tv plaats vindt. De behoefte naar vaak ranzige details en welke BN'er het nu weer heeft gedaan lijkt plaats te maken voor experts. Vaak seksuologen of woordvoerders van instellingen die gespecialiseerd zijn op het gebied van seksueel grensoverschrijdend gedrag die ons meenemen in: hoe nu verder?

Want naast dat bedrijven massaal op zoek gaan naar vertrouwenspersonen, vraagt iedereen zich af: wat mag nog wel en wat mag nu niet (meer)?

Kijk we hoeven het niet te hebben over het seksueel grensoverschrijdend gedrag dat wordt bestraft door de rechter. Dat is duidelijk. 

Op verkrachting en aanranding staat een straf. Simpel!

En dickpics (en pussypics - let’s face it ladies) zijn ook strafbaar als je die stuurt naar iemand die er niet om gevraagd heeft.

Regels en richtlijnen

Het is het grijze gebied waar iedereen het nu over heeft. Het is dat gebied dat op dit moment unheimisch voelt.

Het gebied waar iedereen 't liefst regels en richtlijnen voor wil krijgen om zo precies te weten wat je nog wel mag doen en wat je niet meer mag doen.

Alle experts zijn het erover eens dat die regels en richtlijnen niet te geven zijn. Het ligt namelijk niet zo zwart-wit.

Om toch duidelijkheid te geven, zeggen ze bijvoorbeeld:

Welke expert je ook hoort, deze adviezen hoor je zo ongeveer in elke talkshow.

Mijn ervaring als incest-hulpverlener

Ik moet bekennen dat ik de afgelopen tijd bijna elk programma gezien heb waar het ging over seksueel grensoverschrijdend gedrag. 

Ik wil horen wat er gezegd word. Welke specifieke adviezen er worden gegeven, wat de rationalisaties zijn van de vermeende daders, met welke verklaringen de slachtoffers komen…

Ik behoorde in de tachtiger jaren tot de eerste lichting hulpverleners die in Nederland werkte met incestslachtoffers.

Natuurlijk is incest van alle tijden maar er was geen naam voor, dus 'bestond' het niet en er was al zeker geen ‘behandeling’ voor. 

Het was een tijd waarin we moesten pionieren, waarin er seminars werden georganiseerd om elkaar bij te praten en om van elkaar te leren.

Incest, en ook seksueel grensoverschrijdend gedrag, is een indringend onderwerp. Daarom was er in die tijd veel aandacht in ons team voor onze eigen emoties.

Ik ben immers ook vrouw en net zoals iedere vrouwen heb ik ook een of meerdere situaties meegemaakt waar (seksueel) grensoverschrijdend gedrag plaats vond.

Ik weet dat mannen dit ook meemaken. Als ik de CBS cijfers moet geloven dan is dat 10% ten opzichte van 90% vrouwen. In dit artikel richt ik me alleen tot vrouwen omdat Briant en ik alleen met vrouwen werken.

Zoals dit heftige onderwerp destijds als 25-jarige hulpverlener van alles met me deed, doet het dat nog steeds met me als 60+er. 

Alleen is mijn blik nu gelardeerd met de kennis die ik heb opgedaan in de afgelopen 35 jaar. 

Wat wordt er niet gezegd?

Terug naar die talkshow tafels waar de adviezen worden gegeven.

Het is niet zo dat ik het oneens ben met wat de experts zeggen. Adviezen waarin ze eigenlijk zeggen: 

• jong geleerd is oud gedaan en
• praat met elkaar

Wie kan het daar nu niet mee eens zijn?

Wij…
Wij zeggen: jong gezien, gehoord én gevoeld is oud gedaan.

Wij zien dat er een aantal aspecten letterlijk vergeten worden. Alsof ze niet bekend zijn.

Ik neem je graag mee met in wat wij zien dat er niet gezegd wordt.

3 aspecten die alles bepalend zijn mbt seksueel grensoverschrijdend gedrag

1. Laten we beginnen met de onderstroom van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

In de onderstroom zie je dat mannen vele eeuwen lang dominant zijn geweest. Maatschappelijk, religieus, wetenschappelijk, relationeel en seksueel.

Het is relatief nog maar heel kort dat vrouwen:

• mogen stemmen [1919 actief stemrecht voor vrouwen]
• mogen doorwerken nadat ze getrouwd zijn [sinds 1958]
• recht hebben op bijstand waardoor ze financieel niet meer afhankelijk van hun man zijn als ze willen scheiden [sinds 1965]

Kijk je alleen al naar die feiten, dan zie je dat vrouwen maatschappelijk ondergeschikt waren aan mannen tot 1965. 

De mannelijke dominantie die zoveel generaties is doorgegeven, verdwijnt niet in 1 generatie. Onze vaders hebben het gezien van hun vader om het vervolgens, onbewust, door te geven aan hun zonen. Het zit als het ware in hun DNA.

Deze dominantie wordt niet alleen maatschappelijk doorgegeven, maar ook relationeel en emotioneel. In hoe er over vrouwen gedacht wordt. En daarmee hoe er over vrouwen gesproken wordt maar daarover later meer in dit artikel.

Als het voor mannen normaal is dat zij de hoofdrol spelen, dan is het niet zo gek te zien dat het voor vrouwen normaal lijkt zich te voegen. 

Of je nu als man of als vrouw dit soort voorbeeldgedrag hebt gehad, je haalt het niet zomaar uit de opvoeding! Daar gaan meerdere generaties overheen. 

In onze coachingspraktijk zien we dat er ongeveer 7 generaties van invloed zijn op ons huidige doen en laten.

In podcast episode #349 praten we hier uitgebreid over.

Het is echt de moeite waard om naar deze podcast te luisteren want als we niet weten wat ons verleden is, dan begrijpen we ons hier en nu niet en kunnen we onze toekomst minder makkelijk beïnvloeden.

2. Het tweede onderwerp waar ik in al die praatprogramma's niets over hoor is Innerlijke Onveiligheid mbt seksueel overschrijdend gedrag.

De meeste mensen hebben het in het kader van seksueel overschrijdend gedrag over uiterlijke veiligheid. Behalve dat daar nog veel aan schort is dit wel een veiligheid die te ‘meten’ is en dus is er iets aan te doen.

In dit artikel hebben we het met name over Innerlijke Veiligheid, de veiligheid die je voelt IN jezelf en bij jezelf. 

En door je op Innerlijke Veiligheid te richten kom je automatisch in aanraking met je Innerlijke Onveiligheid.

• Waar voel ik me niet veilig IN mijzelf?
• Wat heb ik meegemaakt dat ik me niet veilig voel mbt seks, grensoverschrijdend gedrag en machtsongelijkheid?

Dan kom je in aanraking met de volgende waarheden:

• vrouwen beleven seks anders dan mannen
• vrouwen beleven intimiteit anders dan mannen
• vrouwen beleven respect hebben voor anders dan mannen
• vrouwen beleven grenzen aangeven anders dan mannen
• vrouwen hebben andere communicatiebehoeftes en skills dan mannen
• vrouwen hebben een andere gevoelsleven dan mannen
• vrouwen verhouden zich anders tot afhankelijkheid/onafhankelijkheid dan mannen.
• vrouwen voelen zich anders onveilig (innerlijk én uiterlijk) dan mannen.
• vrouwen voelen zich anders veilig (innerlijk én uiterlijk) dan mannen.
• enz…

M.a.w. vrouwen verhouden zich anders tot een onderwerp (welk onderwerp dan ook) dan mannen. 

Willen we elkaar begrijpen dan betekent dit dat we 1) onszelf beter moeten leren kennen en 2) dat we elkaar moeten leren bevragen. 

Dat vraagt van onszelf dat we leren voelen, dat we leren luisteren naar ons lichaam, dat we de signalen die ons lichaam aan ons geeft serieus nemen.

En dat vraagt ook dat we bereid moeten zijn zonder oordeel te luisteren naar elkaar en naar onze partner.

Het omgaan met jezelf en de ander waarin je leert voelen, je de signalen van je lichaam serieus neemt, je leert wanneer je je veilig voelt en wanneer niet, wanneer je oordeelloos luistert, waarin je leert als meisje met jongens om te gaan en vice versa is juist wat meegenomen moeten worden in de lessen op school over ‘het mens zijn’.

Jong gezien, gehoord én gevoeld is oud gedaan.

In podcast episode #350 praten we hier uitgebreid over verder.

3. Het laatste onderwerp dat zwaar onderbelicht is, is onze taal.

Woorden hebben kracht
Woorden hebben macht
Alles wat je zegt heeft en geeft energie.
Alles wat je denkt heeft en geeft energie.

Taal waar een vergelijking in zit, ongeacht het onderwerp, gaan altijd over goed en fout.

Ik ben goed, jij bent fout
Ik ben fout, jij bent goed.

In die zogenaamde vergelijking zinnen zie je vaak een enorme stelligheid terug. 

Door die vergelijking zinnen met kracht en macht te zeggen en te verdedigen, creëren we mannen en vrouwen die elkaar bestrijden met taal. Creëren we een gemeenschap waar macht en onmacht heerst. En creëren we uiteindelijk een voedingsbodem voor grensoverschrijdend gedrag.

 Bijvoorbeeld

• Mannen mogen voor het huwelijk met verschillende vrouwen naar bed om te oefenen, doen vrouwen dit dan zijn ze een slet.
• Als vrouwen korte rokjes dragen, dan vragen ze erom.
• Als vrouwen hun borsten tentoonstellen, dan wil ze toch gewoon.
• Vrouwen kunnen zwanger worden en dus is het logisch dat zij opdraaien voor de anticonceptie (de pil/spiraal… en ook financieel), mannen hebben geen zin om hierin bij te dragen.
• Van mij hoef ik geen condoom om, ik vind het lekkerder zonder.
• Zo doen mannen dat!

Dit zijn een klein aantal opmerkingen die seksueel getint zijn waarbij mannen de bovenliggende partij zijn. 

We herkennen ze vast wel.

Laten we nog een aantal overtuigingen bij de kop pakken waarin mannen zichzelf als superieur zien en vrouwen als inferieur.

• Wij, mannen, verdienen nu eenmaal meer geld [mannen verdienen meer dan vrouwen voor dezelfde job]
• Laat mij, de man, maar werken dan blijf jij thuis bij de kinderen [in Nederland is 53% van de vrouwen financieel onafhankelijk, tegenover 76% van de mannen]
• Vrouwen horen achter het aanrecht. 
• Vrouwen houden alle ballen hoog (werk, het gezin, familie, mantelzorger, vriendschappen, school kinderen…), mannen niet.
• Mannen zijn fysiek sterker dan vrouwen.
• Mannen huilen niet, dat doen vrouwen.
• Vrouwen roddelen, mannen niet.
• Vrouwen in een mannenberoep wordt als lastig beschouwd [er moeten bijv extra wc's/kleedkamers... komen, de naaktfoto’s moeten uit de koffiekamer worden verwijderd, mannen kunnen dan niet meer vrijuit praten, enz]

We vinden het met z’n allen heel normaal dat we dit over elkaar denken en hardop zeggen. Het is een maatschappelijke norm.

De vraag is oprecht of we het als individu wel zo normaal vinden. Maar zo gauw we in een groep functioneren, vindt peergroup pressure plaats.

En zo is het al generaties lang.

Mannen leren het hun zonen. 
Vrouwen leren hun dochters te zwijgen en voeden hun zonen niet op in dit stuk.

En vrouwen spreken hun partner en kinderen niet aan als dit soort stereotiepe taal langs komt. 

Hier zit volgens mij de kern van het taalgebruik.

En ik denk dat jouw moeder het ook niet tegen jouw vader heeft gezegd. Omdat ze beiden zo opgevoed zijn door hun ouders, en zij weer door hun ouders. 

Het zit zo verweven in onze taal en in ons denk-, leef- en werkpatroon dat we er geen erg meer in hebben dat we zoveel over elkaar zeggen zonder dat we beseffen dat we onszelf én elkaar klein houden. 

En dat we niet meer kunnen zeggen: Ik wil dit niet in ons/mijn gezin, ik wil dit niet in mijn relatie met jou, ik wil dit niet in mijn vriendenkring.

Tot slot, een oefening

In podcast episode #349 ‘De onderstroom van Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag’ sluiten we af met een oefening voor jou.

Met diezelfde oefening wil ik ook hier eindigen. Deze oefening laat je zien dat grensoverschrijdend gedrag in alle gezinnen en zelfs alle relaties plaats vindt. 

Als we werkelijk met z’n allen willen dat grensoverschrijdend gedrag, in de breedste zin van het woord, niet meer als normaal wordt beschouwd dan moeten we bereid zijn hierover met elkaar in gesprek te gaan. Mannen én vrouwen!

Dus…

Heb je een gezin, doe dan deze oefening met het hele gezin.
Heb je alleen een partner, doe dan deze oefening met je partner.
Heb je geen partner, doe dan deze oefening met je vrienden.

De oefening is HIER gratis te downloaden
[en je hoeft je naam en e-mail adres niet in te vullen!]